Hỏi bệnh:
- nghề nghiệp
- tiểu sử hút thuốc, uống rượu
- khoảng thời gian vô sinh & tiền lệ sinh sản trước đấy
- tần suất giao hợp & không ổn định tình dục
- kết quả các lần chẩn đoán và khám chữa trước đấy
- tiền lệ các bệnh lây truyền qua đường tình dục
- Viêm tinh hoàn do quai bị, tinh hoàn ẩn mà thậm chí làm teo tinh hoàn.
- căn bệnh nội khoa (bệnh đái tháo đường, bệnh tim mạch, cao huyết áp vv…), căn bệnh ngoại khoa (các mổ xoang vùng bẹn bụng, phẫu thuật mổ xoang phúc mạc thành sau…)
Khám lâm sàng:
- Thăm khám dương vật, tinh hoàn, mào tinh.
- bắt gặp giãn tĩnh mạch thừng tinh, ứ nước màng tinh.
- tình trạng viêm nhiễm hoặc các không ổn định ở bộ phận sinh dục.
- hướng dẫn những xét nghiệm quan trọng.
Xét nghiệm tinh dịch đồ:
- Là xét nghiệm chủ yếu nhất & không thể không có lúc thăm khám một cặp bà xã ông chồng hiếm muộn.
- Ý nghĩa: bình chọn sơ bộ kinh nghiệm sinh sản của bệnh nhân ông chồng, hướng về các xét nghiệm cần làm tiếp theo và tìm ra phương hướng chữa bệnh.
- số giờ kiêng giao hợp: từ 2 – 5 ngày trước lúc làm xét nghiệm này.
- chuẩn mức chẩn đoán tinh dịch đồ theo WHO 1999 & WHO 2010.
STT
thông số kỹ thuật
WHO 1999
WHO 2010
chú ý
1
Thể tích tinh trùng
≥ 2ml
≥1,5ml
2
pH
≥ 7,2
≥ 7,2
3
mật độ tinh trùng
≥ 20triệu/ml
≥15 triệu/ml
4
Tổng số tinh trùng
Không bình chọn
≥39 triệu
5
Di động
A ≥25% hoặc
A + B ≥ 1/2
PR ≥ 32% hoặc PR +NP ≥40%
6
mật độ tinh dịch sống
≥ 75%
≥ 58%
7
Hình dạng bình thường
≥15%
≥4%
8
các tế bào lạ
≤1triệu/ml
≤1triệu/ml
9
khoảng thời gian ly giải
15-60 phút
một trong những khái niệm khi đối chiếu giá trị thực tế xét nghiệm đc với ngưỡng tham khảo:
- Normo-zoospermia: là tinh dịch đồ thông thường
- Azzospermia: là không có tinh trùng trong mẫu xuất tinh.
- Oligo-zoospermia: tinh dịch ít
- Astheno-zoospermia:Tinh trùng yếu
- Terato-zoospermia: tinh dịch dị dạng
- Oligo-Astheno-Teratozoospermia (OAT): kết hợp cả 3
Xét nghiệm nội tiết:
không sử dụng xét nghiệm nội tiết trong vô sinh nam khi tinh trùng đồ không ổn định, nhất là khi không tồn tại tinh trùng, tỷ lệ tinh trùng dưới 10 triệu/ml, không ổn định tình dục, giảm ham muốn, liệt dương.
- FSH, LH, Testoterone thấp: suy sinh dục.
- FSH >20IU/ml, LH tăng cao, testosterone thấp hoặc bình thường: suy tinh hoàn
- PRL cao: u tuyến yên.
Siêu âm:
- Siêu âm qua trực tràng đc chỉ định để chẩn đoán tắc ống tinh.
- Siêu âm qua bìu xác định các khối không bình thường ở bìu & thậm chí xác định đc giãn tĩnh mạch máu tinh nhẹ.
những xét nghiệm khác:
- Chọc mào tinh chẩn đoán (PESA) và sinh thiết tinh hoàn (TESE): áp dụng cho người bệnh không có tinh trùng với form size tinh hoàn thông thường và nồng độ FSH thông thường.
- Thụ tinh trong đường ống nghiệm (IVF) yên cầu dòng thiết bị - kỹ thuật cao, Chuyên Viên thành thạo, tỉ mỉ.
bác sỹ Trần Hồng Hải